De kracht van natuuronderwijs

In de natuur zijn, is enorm waardevol voor volwassenen, jongeren en kinderen. Het verlaagt het stressniveau en stimuleert de creativiteit. Tegenwoordig zijn de meeste jongeren en kinderen niet vaak te vinden in de natuur, omdat ze gadgets als smartphones, ipads en dergelijke interessanter vinden. Zonde! Want de natuur heeft zoveel avontuur te bieden.

Vroeger was ik een echt natuurkind. Ik was vaak buiten aan het rondzwerven op zoek naar plantjes en beestjes. Het begon allemaal bij de WNF Rangerclub. Met een groepje gelijkgestemden kinderen ging ik onder begeleiding de natuur in. Ik zwierf rond door uiterwaardegebied Meinerswijk, waar ik mocht wroeten in paardenpoep om op zoek te gaan naar kleine beestjes, ging ik vogelen en kwam ik onder de modder thuis met de mooiste verhalen. Gaandeweg op mijn pad naar volwassenheid is dit onveranderd gebleven.

Deze ervaring gun ik natuurlijk iedereen, van jong tot oud. Waarom is het waardevol? Als kinderen en jongeren meer tijd in de natuur doorbrengen, ontwikkelen zij respect voor het milieu. Zij leren het milieu waarderen en op den duur wellicht voor een goed milieudoel inzetten. Natuurlijk hoeven ze zich niet vast te ketenen om de Nederlandse bossen te gaan redden (mag wel natuurlijk!), maar bewust geen rommel achterlaten of vriendelijk zijn tegenover plant en dier is al een goede stap in de richting.

Daarnaast stimuleert het verwondering. De natuur zit vol schoonheid en vrijheden. Door goed te kijken, worden kinderen en jongeren geprikkeld om meer te weten te komen. Ze leren door bewust te kijken, ook vragen te stellen en na te denken over hun natuurlijke wereld.

Kortom: van buiten spelen wordt je blij. Dit geldt voor kinderen, jongeren én volwassenen. Want ook jongeren en volwassenen zien de schoonheid van de natuur vaak niet. Dus omarm het kind in jezelf en ga op avontuur!

Met dit in mijn achterhoofd ben ik volop bezig met natuureducatie, beleving en onderwijs. Als docent biologie in het voortgezet onderwijs is ervaringsleren naast boeken essentieel. Want door te ervaren leer je. Daarnaast zet ik mij graag in als natuurgids voor basisonderwijs. Onder de naam van Stichting Natuurwijs neem ik klassen mee naar buiten om een dagje of middagje op ontdekking te gaan rondom een bepaald thema. Zo gaan ze dierenhuisjes zoeken, kleine beestjes waarnemen, spelactiviteiten uitvoeren zoals omgekeerd verstoppertje in het bos tot aan een stiltewandeling om de ervaring te vergroten. De scholen bij wie ik deze activiteiten mag uitvoeren, geven aan dat dit een zeer unieke ervaring is. En zelf de kinderen willen op den duur na zo’n buitendag liever niet naar huis.

Als vrijwilliger van WNF regioteam Arnhem/Nijmegen zet ik mij in als gastdocent. Als gastdocent geef ik educatieve gastlessen rondom een bepaald thema binnen het WNF. Vooral basisscholen maken hier gebruik van en vragen regelmatig gastlessen aan. Naast kennismaken met het werk van het WNF, vertel ik kort iets over het gekozen thema en het af te sluiten met een leuke praktische opdracht. Als enige van de groep vrijwilligers, ga ik met de klas naar buiten voor de praktische opdracht. Ik zet dan een spelactiviteit in dat aansluit op het thema. Zo heb ik voor een groep 3 én groep 5 van een basisschool uit Nijmegen een spelactiviteit ontwikkeld waarin leerlingen meer leerde over wilde dieren. Zo maakte ik buiten op een grasveldje een speelveld. Twee leerlingen waren de zogenaamde jagers ofwel de tikkers. De rest van de klas waren wilde dieren en moesten binnen het speelveld zo snel mogelijk naar de overkant rennen. Diegene die getikt was, moest aan de zijkant staan. Deze leerlingen waren als het ware bejaagd. Daarna maakte ik het speelveld kleiner en moesten de groep wilde dieren opnieuw zo snel mogelijk naar de overkant rennen.

De bedoeling van de spelactiviteit was dat de kinderen zouden inzien welke bedreigingen wilde dieren hebben, bijvoorbeeld stroperij en het verkleinen van hun leefgebied. Daarna ging ik in gesprek met de leerlingen over mogelijke oplossingen.

Juiste vanwege de creativiteit en anderen bewust laten worden over hun natuurlijke omgeving, heeft mij doen besluiten mijn werk als natuurgids en docent verder uit te breiden. Dus niet alleen onder de naam van Stichting Natuurwijs, maar voor in de toekomst ook onder de naam “Zwerf Natuur”.

Onder deze naam wil ik activiteiten ontwikkelen voor volwassenen, jongeren en kinderen. Hierin zal natuurbeleving, fotografie en ontdekken wat de natuur allemaal biedt centraal staan. De komende periode zal ik gaan werken aan het bedenken en uitwerken van natuurbelevingsactiviteiten. Het zal een ‘work in progress’ zijn. Maar ik streef ernaar dat ik in 2021 een kei-leuk programma heb staan, die ik dan kan gaan uittesten en mogelijk verbeteren.

In de tussentijd zal ik mij blijven inzetten om jongeren en kinderen te blijven inspireren als docent biologie, natuurgids bij Stichting Natuurwijs én als vrijwillig gastdocent natuureducatie- en beleving.